İhtiyaçlarımızı Doğru Belirleyebiliyor Muyuz?

Asla beceremediğim konulardan biri, gereksiz harcamlarımın önüne geçemiyor olmamdır. Bunun sebebini her parasal sıkıntıya girdiğim zamanlarda düşünür dururum. Ancak bir türlü belirlediğim programları hayata sokamam. Bu disiplinsizliğimin aslında en büyük sebebi de, (bana kalırsa) çevremin vereceği tepkileri düşünüyor olmam gelebilir.

Anlatmak istediğim şeye çok basit bir örnekle açıklık getireyim. 2 yıldır Apple Watch kullanıyorum. Onur’un Düşüncelerini takip edenler bilir. Bu saatin en güzel özelliği çeşit çeşit kayışının olması. Silikon rengarenk kayışlar, naylon örme kayışlar, deri ve metal kayışlar… Onlarca çeşit ve hepsi birbirinden güzel. Ancak dünyaca bilinen bir gerçek var ki; Apple’ın orijinal kayışları çok pahalı. Ve dünyaca bilinen bir gerçek daha var ki, bu kayışların neredeyse birebir aynıları Çinli ticari sitelerde komik rakamlarla satılmakta. Tahmin edersiniz ki ben alış verişimi orijinal ürünlerden yana kullanıyorum ve bu kayışlara ciddi anlamda para çarçur ediyorum. Daha doğrusu zamanında etmiştim.

Konumuz benim saçmalamam değil tabi ki. Asıl konumuza dönmemiz gerekirse, çeşit çeşit kayışlar gerçekten gerekli mi? Çinli veya orijinal; bunları satın almam gerçekten lazım mı? Soruyu kendi kendime sorduğumda, kayış almam için gereken sebepleri sıraladım… Kayış koptu mu? Hayır. Yeni kayış almazsam saat işlevlerini yerine getiremiyor mu? Hayır. Yeni kayış almam saatime ek fonksiyonlar katacak mı? Hayır. Yeni kayış aldığımda, bu yeni kayışın bana katacağı ekstra şey ne? Yok. Sadece tatmin.

İşte sonuç: Yeni bir kayış (en ucuzu 200TL) ve cebimden uçup giden para.

Neyse ki uzun zamandır paramı çarçur etmemeyi bir nebze öğrendim. Ancak söylemek ve anlatmak istediğim şey, ihtiyaçlarımızı doğru bir şekilde analiz edebiliyor muyuz? Belki kendimize göre ediyoruz. Örneğin mavi t-shirt’ümle beyaz kayışlı bir Apple Watch çok uygun olacaktır. Ya da gri bir spor ayakkabı giydiğimde Apple Watch’uma gri bir kordon takabilirim. Ancak bunlar bana kalırsa önceliği olmayan ihtiyaçlardır. Çevremizin bize vereceği tepkilere göre hareket etmektense, kendi doğrularımızı çevremize öğretmeyi öğrenebilmeliyiz.

Bu makalemde Apple Watch sadece bir örnekti aslında. Bu örnekleri o kadar çok çoğaltabiliriz ki… Ancak az önce de belirttiğim gibi kimi insana göre bu kayış meselesi hayati bir önem taşıyabilir. Çünkü o insanın çevresi ona bunu bu şekilde yapmasını gerektiriyor olabilir. Fakat bana kalırsa çevresine doğruyu öğretmesi bu tip kişiler için çok daha doğru olacaktır.

Bazı şeylere karar vermeden önce, o şeye gerçekten ihtiyacımız olup olmadığını bilinçli bir şekilde düşünmeliyiz. Geçici tatminlerden ziyade, uzun süreli bir fayda sağlayacak şeylerin önceliklerimiz arasında olması çok daha doğru bir seçim olacaktır. Cep telefonumuza gerçekten de bir kılıf almalı mıyız? 1 hafta sonra çıkarıp bir köşeye koyacağımız bilinen bir gerçekken hem de… Ya da Facebook’a daha hızlı girebilmek için 5 bin liralık bir telefona ihtiyacımız var mı? Hayatımızın 3 senesini o telefona bağlamak zorunda mıyız?

Bir kafede oturup 10TL kahve içmek bize inanılmaz pahalı geliyorken, bana göre Instagram’da kruvasan paylaşabilmek için 5 bin liralık bir telefon kullanmak tamamen cehalettir. Çok parası olana tabi lafım yok. Dilediğini yapabilir. Ancak yine de ihtiyaçları doğru belirleyebilmek, parası olsun ya da olmasın her insan için önemli bir konudur. Bunu sadece alış veriş olarak da düşünmemek lazım. En basitinden spor yapmamız gerekiyorsa, kesinlikle yapmalıyız. Yoksa 5 sene sonra doktora vereceğiniz parayı havale yaparken, yıllar önce neden spora başlamamışım diye dert yanar durursunuz.

Araştırmak, soru sormak ve öğrenmek; bence daha bilinçli olmamız için en temel kurallardan bir kaçıdır. Önceliklerimizi belirlemek, ihtiyaçlarımızı doğru bir şekilde sıralamak ve hangisinin önemli olduğunu doğru bir şekilde saptayabilmek, önümüzdeki yıllarda çok daha rahat ve sorunsuz bir yaşam sürebilmemiz için bize fazlasıyla faydalı olabilecek bir kişisel birikimdir bana göre.

Sevgilerle…

“Onur SUSAN”